18–20 Ara 2024
Istanbul University Faculty of Letters
Europe/Istanbul saat dilimi

İnsan ve Yapay Zekâ Çevirisinde Kültürel Ögelerin İncelenmesi: ‘Gokushufudou’ Manga Hikayesi Türkçe Örneği

19 Ara 2024 12:00
30dk
A9 (Istanbul University Faculty of Letters)

A9

Istanbul University Faculty of Letters

Oral Presentation Case Studies and Applications Session 2.4 (Day 2)

Konuşmacılar

Arsun Uras (İstanbul Üniversitesi) Burak Özkaracahisar (Bağımsız Araştırmacı)

Açıklama

Toplumdan topluma farklılık gösteren kültür, birçok ögeden oluşmaktadır. Somut ve aynı zamanda soyut olabilen bu kültürel ögeleri (culture specific items), Peter Newmark ‘Translation and Culture’ (2001) başlıklı makalesinde ayrıntılandırmıştır. Newmark bu çalışmasında ‘çevresel unsurlar’, ‘gelenekler ve meşgaleler’, ‘sosyal hayat’, ‘kamu hayatı’, ‘kişisel hayat’, ve ‘kişisel tutkular’ kategorileri altında kültürel ögeleri değerlendirmiştir. Edebi metinlerde çok sayıda bulunan bu ögeler, içeriksel özgünlük ve zenginlik kazandırmak amacıyla Japon çizgi roman türü mangalarda da bulunmaktadır. Kültürel ögelerden faydalanan Japon şirketleri 90’lı yıllarda kendi kültürlerini dünyaya tanıtıp satış noktası haline getirmişlerdir. Bu doğrultuda hazırlanan ürünlerden biri olan mangalar, uzun süre boyunca çoğunlukla hayran çevirmen adı verilen amatör gruplar tarafından çevrilmiştir. Bu çevirmenler artan talepler doğrultusunda elektronik araçlara, dolayısıyla da yapay zekâ temelli sitemlere yönelmişlerdir. Otomatik manga çevirisi, çeviri sektöründe vazgeçilmez bir konuma gelmiştir. İnsan çevirisinin yanı sıra yapay zekâ tabanlı makine çevirisi, Japon kültürünü tanıtmak ve benimsetmek amaçlı kurgulanan manga hikayelerinin farklı kültürlere aktarımında önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada, Kousuke Oono’nun ‘Gokushufudou’ (Way of the House Husband / Ev Erkeğinin Yolu) isimli Japonca manganın Güneş Sargüney tarafından Türkçe çevirisi ve Code’n Such’ın geliştirdiği, yüz tanıma sistemi (facial recognition system), ‘OCR’ (optik karakter tanıma/ optical character recognition) ve makine çevirisi barındıran yapay zekâ temelli ‘OneTranslate’ uygulaması aracılığıyla tarafımca gerçekleştirilen Türkçe makine çevirisi bütünce olarak ele alınacaktır. Japoncadan Türkçeye aktarımda, insan kaynaklı geleneksel çeviri ile makine çevirisi arasında Japon kültürüne ait doku karşılaştırarak benzerlikler ve farklılıklar gözlemlenecektir. Dolayısıyla ‘Gokushufudou’ hikayesinde yer alan kültürel ögelerin insan ve yapay zekâ aracılığıyla Türkçeye aktarımında başvurulan stratejiler ışığında uygulanan iki farklı yöntemin sonuçları değerlendirilecektir.

Anahtar Sözcükler: kültürel ögeler, manga, insan ve makine çevirisi, Peter Newmark, yapay zekâ

Institution / Affiliation / Kurum

Bağımsız Araştırmacı

Presentation language / Sunum Dili TR (Türkçe)
Disciplines / Disiplinler Translation Studies / Çeviribilim
E-mail / E-posta burakozkaracahisar@gmail.com
ORCID ID 0000-0002-2278-2352 / 000-0001-8266-2822
Country / Ülke Türkiye

Başlıca yazarlar:

Arsun Uras (İstanbul Üniversitesi) Burak Özkaracahisar (Bağımsız Araştırmacı)

Sunum Materyalleri